کویرلند | انتشارات کویر

No products in the cart.

دسته‌بندی‌ها

اخلاق و معارف

ادیان

حدیث

کلام و عقاید

نمایش 1–21 از 75 نتیجه

پرفروش ترین

دین و مذهب

کتاب‌های دینی و مذهبی

مطالعات دینی و مذهبی، وابسته و نیازمند آموزش، نگارش و چاپ کتاب‌ و مقاله و خلق آثار هنری به فراخور این زمینه است. بر پایۀ این سخن، به شناخت کتاب‌های دینی و مذهبی و جایگاه آن در ایران می‌پردازیم.

کتاب‌های دینی و مذهبی، در کنار کتاب‌های علوم پایه، علوم انسانی، هنر، رایانه (کامپیوتر)، فناوری (تکنولوژی)، علوم پزشکی و نظامی، یکی از پرمراجعه‌ترین زمینه‌های تألیف و مطالعه به شمار می‌روند.

کتاب‌های دینی و مذهبی، همانند رشته‌های ادبی، تاریخی، روانشناسی، فلسفه و منطق، جامعه‌شناسی، اقتصاد، حقوق، سیاست، مدیریت، جغرافیا، و علوم تربیتی، در ردیف علوم انسانی قرار می‌گیرند.

کتاب‌های دینی و مذهبی، در کتابداری و رده‌بندی کتابخانه‌ای نیز در کنار کتاب‌های مرجع، ادبیات، روانشناسی، مدیریت، علوم انسانی، تاریخ، علوم پایه، جغرافیا، فرهنگ، کتاب‌های کودک و نوجوان، کتاب‌های کمک‌آموزشی، زبان خارجی، علوم پزشکی، هنر، کامپیوتر و اطلاعات عمومی، ردیفی جداگانه و اختصاصی دارند.
کتاب‌های دینی و مذهبی، بخش بزرگی از مطالعۀ شهروندان هر جامعه را تشکیل می‌دهند. مخاطبان یا خوانندگان اصلی کتاب‌های دینی و مذهبی را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد:

عموم شهروندان
نوجوانان و جوانان که به دنبال پاسخ به پرسش‌های ذهنی و نیز ساماندهی باورها و اندیشه‌های خود هستند.
روحانیان، طلاب حوزه‌های علمیه و دانشجویان علوم دینی که به فراخور رشتۀ آموزشی و تخصص خود نیازمند آگاهی بنیادین از مباحث دینی و مطالعات روزآمد می‌باشند.
دین پژوهان و منتقدان دینی.

زمینه‌های فراگیر کتاب‌های دینی و مذهبی

کتاب‌های دینی و مذهبی، سه محور اصلی یا کلی را در بر می‌گیرند:

دین‌شناسی:

در این محور، کتاب‌های بسیاری در بارۀ شناخت ادیان جهان، تاریخ ادیان و اندیشه‌های دینی، خاستگاه ادیان و پراکندگی جمعیتی و جغرافیایی هر یک از ادیان و مذاهب تألیف شده است. از شناخته‌شده‌ترین ادیان جهان می‌توان میترائیسم ایرانی، زرتشت، بودیسم، شینتو، کنفوسیونیسم، یهودیت، مسیحیت و اسلام را نام برد.

کلام و عقاید:

موضوع بسیاری از کتاب‌های دینی و مذهبی، تبیین اصول اعتقادی و بنیاد باورهای هر یک از ادیان است. بدین‌سان که نویسندگان این کتاب‌ها، چارچوب‌ها و پایه‌های فکری و باورهای دین خود یا هر دین دیگری را به لحاظ اصول دین، می‌کاوند و به شرح و اثبات و احیاناً نقد هر یک از آنها می‌پردازند.

احکام و فروع دین:

یشتر ادیان به‌ویژه ادیان بزرگ جهان، افزون بر اصول اعتقادی، دارای فروع عملی نیز هستند که به آنها احکام حقوقی، اخلاقی و عبادی گفته می‌شود؛ مانند سه دین بزرگ خاور میانه‌ای یعنی یهود، مسیحیت و اسلام که همراه با توحید و نبوت و معاد به عنوان سه اصل اساسی، شعائری دارای احکام ویژه دارند؛ مانند نماز، روزه و دعا و هم احکامی در بارۀ روابط اجتماعی و اقتصادی انسان‌ها دارند. از مجموع این احکام به فقه تعبیر می‌شود.

زمینه‌های جانبی کتاب‌های دینی و مذهبی

کتاب‌های دینی و مذهبی افزون بر محورهای سه‌گانۀ اصلی، سه محور جانبی را نیز پوشش می‌دهند: این سه محور عبارتند از:

عرفان:

عرفان، اگرچه نوعی شناخت است و از راه تمرکز بر باطن نفس ـ نه از راه تجربۀ حسی و نه از راه تحلیل عقلی ـ به‌دست می‌آید و در جریان این سیر و سلوک معمولاً مکاشفاتی حاصل می‌شود که شبیه رویاست و گاهی عیناً از وقایع گذشته یا حال یا آینده حکایت ‌می‌کند؛ همچنین به مفهوم شناختی رازگونه و نهانی، خمیرمایۀ افکار بلند و آداب تأثیرگذاری است برای یافتن و پیوستن به حقیقت، از طریق شهود، تجربۀ درونی و حال، که نشانه‌های آن، در مکاتب مختلف جهان، اعم از عقاید بِرَهمَن‌ها، بودایی‌ها، رواقیان، نسطوریان، مهریان (میتراییسم)، عقاید مسلمانان زاهد، عقاید افلاطونیان جدید، فرامین زرتشت، فرقۀ کابالا از آیین یهود و اعتقادات سرخ‌پوستان آمریکا به چشم می‌خورد؛ با این همه، نوعی روش برای حصول و رسیدن به حقیقت است، و بر این فرض بنا شده ‌است که عقل و حواس پنج‌گانه، به دلیل خطاهای ادراکی، قابل اتکا نیستند و به تنهایی، قادر به درک حقیقت نیستند؛ از این رو، به نوعی تلاش برای درک بی‌واسطۀ حقایق نیاز است که به آن عرفان می‌گویند. همچنین گفته می‌شود که عرفان، شناختی قلبی است که از طریق کشف و شهود، نه بحث و استدلال، حاصل می‌شود و آن را علم وجدانی هم می‌خوانند. کسی را که واجد مقام عرفان است، عارف می‌گویند. عرفان در بسیاری از اقوام و ملل و مذاهب مختلف جهان و حتی مکاتب فلسفی رایج ‌است؛ مانند عرفان شرقی، عرفان غربی، عرفان مسیحی، عرفان اسلامی و … . همۀ کتاب‌های عرفانی در ردۀ کتاب‌های دینی و مذهبی رده بندی می‌شوند.

انسان‌شناسی:

همۀ ادیان و همۀ رهبران اصلی هر دین، تعریف و نگرش ویژۀ خود را به انسان دارند. آنان پیش از آنکه اعلام رسالت کنند، تعریف و نگرشی به انسان پیدا کرده‌اند و هویت و روش تحول و نیازهای انسان را شناخته‌اند؛ سپس بر پایۀ آن، آیین خود را به جامعه عرضه کرده‌اند؛ از این رو، دانشمندان و نویسندگان هر یک از ادیان، تألیف بخشی از کتاب‌های دینی و مذهبی را به انسان‌شناسی هر دین اختصاص داده‌اند. چنین است که شمار فراوانی از این کتاب‌ها در بارۀ انسان‌شناسی دینی است؛ مانند انسان‌شناسی اسلامی، انسان‌شناسی کنفوسیوسی، انسان‌شناسی مسیحی و مانند آن.

شخصیت‌شناسی (زندگی‌نامه‌ها/ تراجم/ بیوگرافی):

یکی از نیازها و پرسش‌های دین‌داران و خوانندگان کتاب‌های دینی و مذهبی، چگونگی برآمدن دین‌آوران، پیامبران، رهبران و شخصیت‌های دینی و تاریخ و روش زندگی آنهاست. پیروان هر دینی در جستجوی تاریخ و فرهنگ زمان برآمدن پیامبر خود، وضعیت فرهنگی و سیاسی جهان آن زمان، نقش پیامبر یا پیشوای دین خود در تحول جهان و جامعۀ خود و چگونگی زیست فردی و اجتماعی او هستند. مورخان و نویسندگان در پاسخ به این نیازها و پرسش‌ها همواره می‌کوشند زندگی‌نامه، شرایط تاریخی، اجتماعی و فرهنگی عصر بعثت و برآمدن هر پیامبر و پیشوایی رابررسی کنند. هم اینک در همۀ جوامع دینی و محافل پژوهشی بخش بزرگی از تألیفات دینی و مذهبی به زندگی‌نامۀ پیامبران، پیشوایان، رهبران و بزرگان هر دین و مذهبی در هر عصر و زمانه اختصاص دارد. برای نمونه در ایران، زندگی‌نامۀ پیامبر اسلام، امامان، علما و شخصیت‌های شیعه همواره بخش بزرگ و چشمگیری از تألیف کتاب‌های دینی و مذهبی را در بر گرفته است.

تنوع دینی کتاب‌های مذهبی

کتاب‌های دینی و مذهبی در ایران، به لحاظ تألیف و ترجمه و نشر داخلی و خرید از خارج و گردش در بازار کتاب، بسیار متنوع هستند و در بازار نشر و فروش کتاب ایران، کتاب‌هایی از همۀ ادیان و مذاهب نشر و توزیع می‌شوند، ولی از آنجا که بیشتر مردم ایران پیروان دین اسلامند، طبعاً کتاب‌های اسلامی بیشتر تألیف و منتشر می‌شوند. پس از آن کتاب‌های ادیانی چون زرتشت، مسیحیت و یهود، بیشترین حضور را در بازار تألیف و نشر ایران دارند. هرچند کتاب‌های ادیان دیگر، مانند ادیان آسیای شرقی، مانند بودیسم، کنفوسیونیسم، شینتوئیسم، هندوئیسم، تائویی، ذن بودیسم و برهمایی؛ ادیان کهن آفریقایی، آمریکایی و اروپایی نیز بسته به نیاز خوانندگان و پژوهشگران تألیف، ترجمه و نشر می‌شوند. کتاب‌های برخی از ادیان غیررسمی و حتی انحرافی نیز در بازار غیر رسمی، توزیع می‌شوند.

کتاب‌های اسلامی

بیشترین کتاب‌های دینی و مذهبی در ایران، به کتاب‌های اسلامی اختصاص دارند. کتاب‌های اسلامی نیز در حوزۀ قرآن، حدیث، اصول دین (کلام اسلامی)، کلام جدید، اخلاق اسلامی، فقه و حقوق اسلامی، عبادات، تاریخ اسلام و فلسفۀ اسلامی دسته‌بندی می‌شوند.

کتاب‌های قرآنی

تفسیر و آموزش قرآن، نخستین زمینۀ تألیفات قرآنی در ایران است. تفسیرها برای گروه‌های سنی بزرگسالان و پژوهشگران و کتاب‌های آموزشی بیشتر برای گروه‌های سنی پایین مانند کودکان و نوجوانان نوشته می‌شود.

تفسیرها شامل تفسیر کامل قرآن تا تک‌نگاری‌های تفسیر یک یا چند سوره را در بر می‌گیرند. مفسران ایرانی، تفسیر قرآن را به دو زبان عربی و فارسی نگاشته‌اند. این تفسیرها از یک جلد تا نزدیک هشتاد جلد یافت می‌شوند. تفسیر طبری، تفسیر تبیان، تفسیر مجمع البیان، تفسیر کشاف زمخشری، تفسیر کبیر فخر رازی از کهن ترین تفاسیر عربی؛ تفسیر تاج التراجم، تفسیر ابوالفتوح رازی، تفسیر بلعمی، تفسیر نَسَفی، تفسیر کشف الاسرار و … از تفاسیر کهن‌ فارسی به شمار می روند؛ همچنان که تفسیر المیزان نوشتۀ علامه طباطبایی، تفسیر الفرقان، نوشتۀ محمد صادقی تهرانی و تفسیر تقریب القرآن الی الاذهان، تألیف سید محمد حسینی شیرازی از تفاسیر عربی جدید (قرن چهاردهم) و تفسیر نمونه، تألیف جمعی از نویسندگان به سرپرستی آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نور، تألیف محسن قرائتی، تفسیر روان جاوید، نوشتۀ میرزا محمد ثقفی تهرانی از تفاسیر فارسی نوین به شمار می‌روند.

افزون بر آموزش و تفسیر، علوم قرآنی نیز یکی از حوزه‌های اصلی تألیفات قرآنی است. کتاب‌های علوم قرآنی، به شناخت قرآن و شئون مختلف آن می‌پردازند؛ یعنی دانش‌هایی که آگاهی از آنها برای فهم قرآن و بیان معنا و تفسیر آن لازم است. علوم قرآنی، کتاب‌هایی با موضوع تاریخ قرآن، دانش تفسیر، علم قرائت و تجوید و ترتیل، علم نگارش، یعنی شناخت چگونگی رسم‌الخط و املای قدیمی و ثابت قرآن، اعجاز قرآن، اسباب نزول، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، محل نزول (مکی و مدنی بودن)، اِعراب قرآن، غریب القرآن و مفردات قرآن و وجوه و نظایر (واژگان‌شناسی قرآن)، قصص قرآن، فقه قرآن یا احکام قرآن، بلاغت قرآن، شأن نزول آیات قرآن و دانش هرمنوتیک را در بر می‌گیرد. کتاب‌های این حوزه بسیار گسترده است و با توجه به برپایی حکومت اسلامی در ایران در پایان قرن چهاردهم و آغاز قرن پانزدهم هجری و گسترش آموزشگاه‌ها، دانشگاه‌های اسلامی و دانشکده‌های قرآنی، و میز استقبال گستردۀ ایرانیان از آموزش و تحقیق در بارۀ قرآن، کتاب‌های بسیاری در این باره تألیف شده است.

کتاب‌های حدیثی

از آن رو که پس از قرآن، مهم‌ترین منبع شناخت مسلمانان، سنت نبوی و احادیث برجا مانده از پیامبر اسلام، صحابۀ ایشان و امامان شیعه است، بخش بزرگی از تألیفات کتاب‌های دینی و مذهبی مسلمانان به‌ویژه ایرانیان، گردآوری، ترجمه، تفسیر، دسته‌بندی و موضوع بندی احادیث و روایات پیامبر اسلام و امامان شیعه است. کتاب‌های حدیثی منتشرشده در ایران یا بازنشر مجموعه احادیث محدثان و نویسندگان متقدم است یا شرح و توصیف یک موضوع خاص فقهی، اخلاقی، کلامی و مانند آن.

کتاب‌های حدیثی متقدم مانند صحیح بخاری، صحیح مسلم، المستدرک حاکم نیشابوری، سنن نسائی، سنن ابن داود، سنن ابن ماجه، کافی شیخ کلینی، کتاب‌های شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی و بحارالانوار علامه مجلسی از جمله مجموعه‌های حدیثی به شمار می‌روند و کتاب‌هایی همچون سنن النبی، نوشتۀ علامه طباطبایی، اربعینیات (کتاب‌های چهل حدیث) از نویسندگان متعدد، نهج الفصاحه و ده‌ها کتاب حدیثی موضوعی، از جمله کتاب‌های حدیثی جدید به شمار می‌روند.

بخش تفسیر موضوعی احادیث در موضوعات اخلاقی و اجتماعی، پاره‌ای از کتاب‌های حدیثی را تشکیل می‌دهند. شرح و تفسیر نویسی بر برخی از کتاب‌های مرجع حدیثی و ترجمۀ برخی از آنها نیز یکی از زمینه‌های تألیف کتاب‌های دینی و مذهبی است؛ مانند شرح نهج البلاغه، شرح غرر الحکم و درر الکلم، شرح نهج الفصاحه، شرح اصول کافی، ترجمۀ نهج البلاغه، ترجمۀ تحف العقول، ترجمۀ اصول کافی، ترجمۀ خصال شیخ صدوق و امثال آن.

کتاب‌های اصول عقاید یا کلام

بخش چشمگیری از تألیفات دینی و مذهبی، با موضوع تبیین اصول عقاید اسلامی نوشته شده است. کتاب‌های اصول عقاید با دو زبان فارسی و عربی و در سطح‌های گوناگون نوشته می‌شود. بخشی از کتاب‌های اصول عقاید به کلام جدید در حوزۀ معرفت‌شناسی دینی اختصاص دارد.

کتاب‌های اخلاق اسلامی

شمار فراوانی از نویسندگان ایرانی همواره کوشیده‌اند موضوعات اخلاقی را از منظر اسلامی تبیین و تشریح کنند؛ چنین است که در هر موضوع اخلاقی ـ اعم از اخلاق فردی یا اجتماعی ـ کتاب یا کتاب‌های فراوانی از دیدگاه اسلامی تألیف و در دسترس خوانندگان قرار دارد.

کتاب‌های فقه و حقوق اسلامی

پرشمارترین کتاب‌های فقهی اسلامی در ایران رساله‌های عملیۀ مراجع تقلید هستند. پس از آن کتاب‌هایی با موضوعات فقهی جای دارند. موضوعات عبادی نیز در همین دسته جای می‌گیرند؛ مانند نماز، دعا، حج، زیارت و …
با گرایش‌های نوین علمی، طی چند دهۀ گذشته، مطالعات تطبیقی میان موضوعات دینی و علمی گسترش یافته است. در همین راستا کتاب‌های بسیاری در موضوعات حقوقی بر پایۀ مبانی فقهی و بالعکس تألیف شده که حوزه‌ای نوین به شمار می‌روند. این دسته از کتاب‌ها در موضوعات حقوق بشر، حقوق اساسی، حقوق بشردوستانه و حقوق پزشکی تألیف شده‌اند.

کتاب‌های تاریخی

تاریخ اسلام در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و کلامی، زمینۀ گسترده‌ای از تألیف کتاب‌های دینی و مذهبی را فراهم آورده است. به جرأت می‌توان گفت تاریخ اسلام، یکی از پرشمارترین زمینه‌های تألیف کتاب‌های دینی و مذهبی در ایران است که تاریخ شبه‌جزیرۀ عربستان، چگونگی بعثت پیامبر اسلام، مراحل دعوت اسلامی، دورۀ دعوت در مکه، هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه، جنگ‌های پیامبر اسلام (غزوات و سریه‌ها)، دورۀ تاریخی استقرار پیامبر اسلام و یارانش در مدینه، فتح مکه، رحلت پیامبر، آغاز خلافت اسلامی، تاریخ خلفای راشدین، فتوحات اولیۀ مسلمانان، قلمرو امپراتوری اسلامی، جابه‌جایی پایتخت اسلام از مدینه به شام و از شام به بغداد، خلافت امویان، دوران خلافت عباسی، نهضت ترجمه، دوران شکوفایی تمدن اسلامی، فروپاشی و سقوط تمدن اسلامی و تحولات جهان اسلام تا دوران معاصر، موضوعات مورد توجه مورخان بوده و کتاب‌های بسیاری در بارۀ آن به رشتۀ تحریر درآمده است.

کتاب‌های تاریخ اسلام نیز همانند دیگر موضوعات با دو زبان عربی و فارسی و در سطوح مختلف نوشته شده است. در کنار آن بخشی از تاریخ مکتوب جهان اسلام، نویسندگان غیرمسلمان نیز کتاب‌های بسیاری به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، اسپانیولی و ترکی نوشته‌اند که مهم‌ترین آنها در ایران ترجمه شده است.

فلسفۀ اسلامی

با آغاز نهضت ترجمه در جهان اسلام در اوایل قرن سوم هجری، مطالعات تطبیقی فراوانی در مباحث فکری اسلامی و دانش فلسفۀ یونانی صورت گرفت و در این فرایند، دانشوران مسلمان، فلسفه را بر پایۀ اندیشۀ اسلامی تدوین و تنظیم کردن که به آن فلسفۀ اسلامی گفته می شود. این فلسفه در ادامه به یکی از علوم اسلامی تبدیل شد و همزمان با پرورش فیلسوفانی بزرگ در جهان اسلام، آثار بسیاری نیز در آن نگاشته شد. از نخستین فیلسوفان مسلمان، یعنی کندی کوفی، زکریای رازی، ابن مسکویه رازی تا فارابی و ابوریحان و پورسینا، خواجه نصیرالدین طوسی، شهاب‌الدین سهروردی و ملاصدرا کتاب‌هایی همچون المعقولات العشر، الحاوی، تجارب الامم، فصوص الحکمه، آغاز و انجام، حکمه الاشراق، الاسفار الاربعه و از فیلسوفان معاصر، مانند میرزا مهدی آشتیانی، سید جلال‌الدین آشتیانی، مهدی الهی قمشه‌ای، دکتر شایگان، دکتر اعوانی، دکتر سید حسین نصر، دکتر دینانی، مرتضی مطهری، محمدتقی مصباح یزدی، دکتر رضا داوری و … آثار فلسفی بسیاری در دست است که بسیاری از آنها به صورت پیوسته بازنشر می‌شوند.

یارانه‌ها و قیمت‌گذاری کتاب‌های دینی

کتاب‌های دینی و مذهبی در آغاز حکومت جمهوری اسلامی با پشتیبانی ویژۀ دولتی (سوبسید) به چاپ می‌رسید؛ از این رو، بر تیراژ کتاب‌ها و شمار ناشران اختصاصی و تخصصی دین و مذهب افزوده شد و نرخ کتاب‌های مذهبی نسبت به کتاب‌های دیگر ارزان‌تر به چاپ می‌رسید. اکنون هرچند از یارانه‌های کتاب‌های دینی و مذهبی کاسته شده، ولی سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی حکومتی همچنان با یارانه‌های ویژۀ دولتی به چاپ کتاب اقدام و در نتیجه کتاب‌هایشان را پایین‌تر از دیگر ناشران قیمت‌گذاری می‌کنند. همچنین کتاب‌های مربوط به جنگ و تاریخ و خاطرات جنگ هشت سالۀ ایران عراق و زندگی‌نامه‌های سرداران و رزمندگان ـ که با عنوان تاریخ و فرهنگ و ادبیات دفاع مقدس به چاپ می‌رسند ـ به دلیل پردازش دینی و محتوای مذهبی جهاد و شهادت و ایثار، در ردیف کتاب‌های دینی و مذهبی جای می‌گیرند.

تحولات نگارش و انتشار کتاب‌های دینی

کتاب‌های دینی و مذهبی امروزه، بیشتر با گرایش روزآمد بودن محتوا و نگرش‌ و تحلیل‌ بر پایۀ فرهنگ و هنر نوین نگاشته می‌شود. این رویکرد، افزون بر تحول در فرم و محتوای کتاب‌ها به تحول فکری و فرهنگ دینی انجامیده است.

ناشران مستقل حوزۀ کتاب‌های دینی و مذهبی، به دلیل تحول‌خواهی فرهنگی و اجتماعی و نیز برای تأمین بهینۀ نیازهای فکری خوانندگان، گزیده کار شده‌اند؛ از این رو، سطح کتاب‌های دینی امروزه نسبت به گذشته بسیار رشد کرده است. افزون بر آن، اندیشه‌های انتقادی، جایگاه ویژه‌ای در کتاب‌های امروزی گشوده است.

اگرچه سطح کلی سرانۀ مطالعه در ایران پایین است، ولی با همۀ فراز و فرودها، مطالعات دینی، هنوز از سهم بزرگی در سرانۀ مطالعه و کتابخوانی در جامعۀ ایران برخوردار است. این وضعیت از سویی نویسندگان را برای نگارش موضوعات دینی نوین برمی‌انگیزد و از سوی دیگر نشان می‌دهد جامعۀ کتابخوان ایران همچنان چشم به راه کتاب‌هایی با محتوای اقناع‌کنندگی و تحول‌آفرینی است.

ورود | ثبت نام

سلام!

لطفا شماره موبایل خود را وارد کنید.

ورود شما به معنای پذیرش شرایط کویرلند و قوانین حریم خصوصی است.