کتاب لیبرالیسم بورژوایی پست مدرن: بررسی و نقد اندیشه های ریچارد رورتی

معرفی

معرفی کتاب لیبرالیسم بورژوایی پست مدرن: بررسی و نقد اندیشه های ریچارد رورتی

آشنایی با ریچارد رورتی: ریچارد رورتی در سال 1931 در ایالت نیویورک آمریکا متولد شده است. مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد فلسفه را از دانشگاه شیکاگو و دکتری را از دانشگاه ییل اخذ کرده و از سال 1961 به مدت 21 سال در دانشگاه پرینستون مشغول تدریس بوده است. در سال 1982 به دلیل به گفته خودش محدودانگاری گروه‌های آموزشی فلسفه‌ی دانشگاه از سمت خود استعفا داده و تا سال 1998 که به گروه آموزشی ادبیات تطبیفی دانشگاه استنفورد پیوسته، در دانشگاه ویرجینیا به تدریس پرداخته است. او درباره‌ی این تصمیم خود می‌گوید: «ای کاش بخش بیشتری از عمر خود را با شعر سپری می‌کردم.» رورتی در سال 2007 بر اثر سرطان درگذشت.

رورتی لیبرالیسم را به گونه‌ای تبیین می‌کند که با اندیشه‌های پست مدرن در عصر تکثر و بی‌باوری سازگار جلوه نماید. او همانند سایر متفکران پست مدرن، بر این باور است که مفاهیم بنیادین سنتی در فلسفه مانند «طبیعت انسان» یا «طبیعت جهان» تصنعی هستند، اما تمایل پست مدرنیستی به ساختارشکنی نباید راه را بر عدم مسئولیت اخلاقی بگشاید. دغدغه‌ی رورتی حفظ فرهنگ لیبرالی حقوق بشر و مدارا، بدون ارجاع به مفاهیم سنتی فلسفه‌ی غرب است. پراگماتیسم وی مشتمل بر سه محور اصلی است:

الف. رد نظریه‌ی معرفتی بازنمایی

ب. عقلانیت مبتنی بر حس ‌جمعی همبستگی

ج. نفی بنیان‌گرایی در پذیرش دیدگاه‌های اخلاقی و سیاسی

در زمینه‌ی اندیشه‌ی سیاسی، رورتی هواخواه یک نوع لیبرالیسم معطوف به رویه است که هدفش در حوزه‌ی عمومی، اجتناب از ستم و تحقیر دیگران، و در حوزه‌ی خصوصی، تسهیل خودآفرینی است. البته دیدگاه‌های رورتی در همه‌ی این زمینه‌ها با چالش‌هایی جدی از سوی منتقدانش مواجه شده است.

سید محمدعلی تقوی در کتاب لیبرالیسم بورژوایی پست مدرن، ضمن ارائه مختصری از زندگی‌نامه رورتی، در هفت فصل به نقد و بررسی اندیشه‌های وی پرداخته است.

فصل اول: زندگی‌نامه

بخش نخست: دیدگاه‌های فلسفی: پراگماتیسم

فصل دوم: رد نظریه بازنمایی

فصل سوم: عقلانیت مبتنی بر همبستگی

فصل چهارم: ضد بنیان‌گرایی

بخش دوم: دیدگاه‌های اخلاقی و سیاسی: تفکیک قاطع میان دو حوزه‌ی خصوصی و عمومی

فصل پنجم: خودشیفتگی خصوصی و قاعده‌گرایی

فصل ششم: عمل‌گرایی در سیاست

فصل هفتم: نادیده انگاشتن همبستگی‌ها و تفاوت‌های فرهنگی در حوزه‌ی عمومی

بخش سوم: رورتی و مخاطب ایرانی

فصل هشتم: بازتاب اندیشه‌ی رورتی در ایران

این کتاب را انتشارات کویر در سال 1402 در 250 صفحه منتشر کرده است.